Πρωτοχρονιάτικες γεύσεις από το Ξηρόμερο

της Μαρίας   Ν.  Αγγέλη*

«Για φάτε, πιέτε, βρε παιδιά, χαρείτε να χαρούμε Τούτον το χρόνο τον χρόνο τον καλό, τον άλλον ποιος το ξέρει,

Για ζούμε, για πεθαίνουμε, για σ’ άλλον κόσμο πάμε.»

«Κότα πίτα το Γενάρη και παπί τον Αλωνάρη!» (παροιμία)

 

       Όλες οι οικογένειες παλιά στο χωριό είχαν κότες. Αυτές τους εξασφάλιζαν το κρέας και τα αυγά τους.

      Ειδικά την πρωτοχρονιά οι νοικοκυρές επέλεγαν την καλύτερη κότα για να κάνουν τη σούπα. Η κότα έπρεπε  «να’ναι  φκιασμένη», «να’ναι παχιά». Από την παραμονή έσφαζαν την κότα, την ξεπουπούλιαζαν σε ζεστό νερό, την έπλυναν και την είχαν έτοιμη για τη μέρα της Πρωτοχρονιάς.

       Το πρωί της πρωτοχρονιάς την έβαζαν να βράσει. Έβραζε αρκετές ώρες, γιατί τα νοικοκυριά τότε δεν είχαν τις σύγχρονες ανέσεις. Δεν υπήρχαν

Read Full Post »

Χριστουγεννιάτικες γεύσεις… από το Ξηρόμερο

  της Μαρίας   Ν.  Αγγέλη*

«H  Άννα έμαθε και κάτι άλλο απ’ τη γιαγιά, κάτι που δεν το είχε μέσα στο αλφαβητάριο με τα ρόδα και τα ία που της είχαν δώσει στο σχολειό. Έμαθε να γουστάρει το κάθε τι. Και τις ελιές και το χαβιάρι. Και τη βροχή και τη λιακάδα. Έμαθε να χαίρεται που ζει και που βλέπει και που ακούει…« [Μ. Ιορδανίδου, Λωξάνδρα]

 Τα  Χριστούγεννα στο Ξηρόμερο κάθε σπίτι είχε άφθονο χοιρινό κρέας γιατί η κάθε οικογένεια φρόντιζε να εκτρέφει ένα τουλάχιστον γουρούνι.

Την παραμονή των Χριστουγέννων οι άνδρες έσφαζαν το γουρούνι και με το κρέας και τα εντόσθιά του στη συνέχεια παρασκευάζονταν διάφορες νόστιμες συνταγές.

Θα αναφέρω κάποιες από αυτές:…..

Το σπληνάντερο:

 Με νοσταλγία θυμάμαι το νοστιμότατο σπληνάντερο! Ήταν ο αγαπημένος μου μεζές, που με εξαιρετική επιμέλεια ετοίμαζε ο πατέρας. Βεβαίως νωρίτερα η μάνα φρόντιζε να πλύνει καλά με χλιαρό νερό το παχύ έντερο του γουρουνιού. Το περνούσε σε λεμόνι και  το άφηνε να στραγγίσει. Το βράδυ, που

Read Full Post »

ΞΗΡΟΜΕΡΙΤΙΚΑ ΜΟΙΡΟΛΟΓΙΑ

της Μαρίας   Νίκου  Αγγέλη*

ΓΙΑ ΣΕΝΑ ΠΑΤΕΡΑ

Αντί μνημοσύνου… Ξηρομερίτικα μοιρολόγια

«Παρασκευή σε κάλεσα, Σαββάτο σε παντέχω,

Την Κυριακή σε ξεκινώ στ΄ αγύριστο ταξίδι.

Σου βάνω στο μαντήλι σου τρία καλά του κόσμου:

Τον ήλιο και τον άνεμο και το λαμπρό φεγγάρι

Ο ήλιος για τους γεωργούς, κι αέρας για τους ναύτες

Και το φεγγάρι το λαμπρό για τους τσοπαναραίους»

[πηγή: Γεράσιμος Παπατρέχας,  Δημοτικά τραγούδια  του Ξηρομέρου 1992 ]

    Πατέρα, πέρασαν τρία χρόνια από τότε που έφυγες για τη γειτονιά των αγγέλων…

      Έφυγαν και οι μοιρολογίστρες της γειτονιάς μας: η Κούλα Παπαστάμου κι η Μαγδαληνή Μπακογιάννη. Η χαροκαμένη Καλλιόπη Νικήτα μένει πια στην Πάτρα. Μόνο η Πολυξένη Μπαρμπαρούση είναι στη γειτονιά…

      Πατέρα, θυμάσαι το καλοκαίρι του 2000 που είμαστε όλοι στο χωριό (Μαχαιράς) κι εγώ κατέγραψα κάποια μοιρολόγια που μου είπαν αυτές οι ξηρομερίτισσες μοιρολογίστρες;

      Επιλέγω σήμερα από τα μοιρολόγια εκείνα και τα σιγοτραγουδάω για σένα  ΠΑΤΕΡΑ!….

-Πατέρα μ’ γιατί πολυάργησες στο σπίτι μας να έρθεις;

Μήπως  ποτάμια σε κρατούν, μήπως βουνά με χιόνια;

-Ούτε ποτάμια με κρατούν, ούτε βουνά με χιόνια.

Εκείνος πούχει τα κλειδιά πάει μακριά στα ξένα,

Κι ώσπου να πάει κι ώσπου ναρθεί, ξαναδιαβαίνει ο χρόνος.

Μ’ αλησμονεί

Read Full Post »